فضیلت دوم : در حال رکوع زکات ( انفاق ) می پردازند.

خداوند در قرآن کریم میفرمایند:

«اِنّما وَلیّکم الله و رسوله والّذین آمنوا الّذین یقیمون الصّلوة و یؤتون الزّکاة و هم راکعون»

«ولیّ شما تنها خدا و رسول او و کسانی که ایمان آورده‌اند؛ همان کسانی که نماز را بر پا می‌دارند و در حال رکوع نماز زکات می‌پردازند، می‎باشند.» [1]

یکی دیگر از صفات بارز امام علی (ع) پرداخت زکات می باشد که پیامبر نیز در خطبه غدیر به این صفت امام اشاره کرده است ، در بخش دوم خطبه پیامبر میفرمایند : وَ عَلِي بْنُ أَبي طالِبٍ الَّذي أَقامَ الصَّلاةَ وَ آتَي الزَّكاةَ؛ علي بن ابي طالب نماز به پا داشته و در ركوع زكات پرداخته و… .

در بخش اول سخن پیامبر به نماز امام اشاره میکند که درباره آن صحبت شد و در بخش دوم از زکات و بخشش امام صحبت به میان می آورد .

این آیه شأن نزول خاصی دارد که به امام علی (ع) بر میگردد داستان از این قرار است که امیر المؤمنین در حال نماز بودند سائلی به پیش امام میرود و از ایشان در خواست کمک میکند این بزرگوار درحال رکوع بودند که انگشتر خود را درآورده و به سائل اهدا میکنند . (قلم اینجانب )

پیامبر اکرم (صلی ا… علیه و آله و سلم) که نظاره گر این صحنه بود، گفت خداوندا! هم چنان که برای موسی، وزیر و یاوری برگزیدی، برای من وزیری و یاوری انتخاب کن، تا پشتیبانم باشد. که بی درنگ، این آیه بر پیامبر اکرم (صلی ا… علیه و آله و سلم) نازل گشت:

اِنّما وَلیِّکُم اللهُ و رَسُولُه و الّذینَ امَنوا الّذینَ یُقیمُونَ الصّلاةَ و یُؤتُونَ الزَّکاةَ و هُم راکِعُونَ.

فقط ولیّ و سرپرست شما، خدا و رسول و کسانی می باشند که ایمان به خدا آورده و در رکوع صدقه (انگشتری) می دهند.

مورّخان، این فضیلت را در 21 ذی حجه نوشته اند. [2]

همچنین دو نکته در اینجا مطرح میشود :

اول آنکه :

 منظور از زکات در این آیه انفاق است . در صدر اسلام” زكات” در معناى لغوى (انفاق مال) به كار مى‏رفته، نه در خصوص زكات واجب ؛ برخی گفته‏اند صدقه دادن انگشتر، زكات نيست. جواب اين حرف هم اينست كه اگر مى‏بينيد امروز وقتى زكات گفته مى‏شود ذهن منصرف به زكات واجب شده و صدقه به ذهن نمى‏آيد، نه از اين جهت است كه بر حسب لغت عرب صدقه زكات نباشد بلكه از اين جهت است كه در مدت هزار و چند سال گذشته از عمر اسلام، متشرعه و مسلمين زكات را در واجب بكار برده‏اند، و گرنه در صدر اسلام زكات به همان معناى لغوى خود بوده. و معناى لغوى زكات اعم است از معناى مصطلح آن، و صدقه را هم شامل مى‏شود. در حقيقت زكات در لغت مخصوصا اگر در مقابل نماز قرار گيرد، به معناى انفاق مال در راه خدا و مرادف آنست . [3]

دوم آنکه:

در فضلیت اول بیان شد امام علی (ع) چنان سرگرم رازو نیاز ببا معبود خویش بودند که وقتی تیر از پای مبارک ایشان بیرون کشیده شد چیزی حس نکردند پس چگونه ممکن است به سائلی که تقاضای کمک کرد توجه کنند و انگشتر خود را به او بدهند ؟ ( نوشته اینجانب )

خلاصه جواب این است که :

اولاً: نماز و عبادت علی علیه السلام و هم انفاق و تصدّق او برای خدا بود. چه مانعی دارد که علی علیه السلام غرق نماز باشد و صدای سائل به گوشش برسد و برای رضای خدا، در وسط نماز انفاق کند. علاوه بر آن، خداوند مقدّر کرده بود که چنین اتفاقی رخ دهد، تا آیه ولایت نازل شود و جانشینی حضرت علی علیه السلام به خلافت، به گوش همه مردم برسد.

ثانیا: حالات عرفانی معصومین علیهم السلام با هم فرق می کند. آن ها در نماز همیشه یک سان نبوده اند. گاهی معصومین علیهم السلام چنان غرق در عبادت بودند که اصلاً توجهی به این عالم نداشتند، همانند برخی حالات امیرمؤمنان علیه السلام و امام سجاد علیه السلام و گاهی هم با حفظ حضور قلب، به عالم ماده نیز توجه داشته اند. روزی پیامبر صلی الله علیه و آله نماز جماعت را زودتر از سایر روزها به پایان رساند. برخی علت این کار را جویا شدند. آن حضرت فرمود: آیا گریه کودک را نشنیدید؟ من نماز را زودتر از روزهای دیگر به پایان رساندم تا (مادر) بچه اش را ساکت کند.[4]

[1] مائده، آیه 55 .
[2] ویژه نامه سال امام علی ، جلوه حق ، گرد آوری شعبان تازه کام ، نهاد نمایندگی مقم رهبری دانشگاه علوم کشاورزی گرگان ، صفحه17.
[3] ترجمه تفسیر المیزان ، محمد حسین طباطبایی ، انتشارات اسلامی ، قم :1360 ، جلد 6 ، صفحه 11.
[4] مجله فرهنگ کوثر ، نوشته محمد جواد طبسی ، شماره 48 ، سال 1379 ، صفحه49.