فضیلت هشتم : نزول سوره هل اتی .

خداوند در قرآن، اهل بیت (علیهم السلام) را که در راس آن امام علی می باشد ؛ با بهترین اوصاف و فضائل یاد کرده و آیات بسیاری در شأن و منزلت آنان نازل کرده است.

سوره دهر( هل اتی )، عمل بسیار خالصانه و ایثارگرانه عده ای از امت اسلامی را به نمایش می گذارد که به اعتراف اکثر روایات فریقین مرتبط با اهل بیت(علیهم السلام) می باشد و از این باب آنان سبب نزول سوره بوده اند .درواقع بهترین روش فهم و تبیین فضائل اهل بیت(علیهم السلام) ، قرآن کریم است . زیرا این روش ، امتیاز مهمی دارد و آن اینکه مجال هیچ انکاري رابراي شخص مسلمان باقی نمی گذارد ، چرا که انکار فضائل در این صورت انکار قرآن و کفر به آن محسوب خواهد شد و لذاگریزي از پذیرش آن نخواهد بود .

این روش نه تنها براي اثبات حقانیت اهل بیت(علیهم السلام)  و فضائل ایشان براي دیگر فرقه هاي مسلمان مفید بوده و راه گریزي براي آنها باقی نمیگذارد ، براي دوستان اهل بیت (علیهم السلام)  نیز بهترین و مطمئن ترین شیوه است که بر اساس آن ، جاي شکی براي ایشان نمی ماند.

پیامبر نیز در خطبه غدیر می فرمایند : وَلاشَهِدَ الله بِالْجَنَّةِ في (هَلْ أَتي عَلَي الْاِنْسانِ) إِلاّلَهُ، وَلا أَنْزَلَها في سِواهُ وَلامَدَحَ بِها غَيْرَهُ ؛ و خداوند در سوره ي «هل أتي علي الإنسان» گواهي بر بهشت [رفتن ] نداده مگر بري او ( امام علی(ع) )، و آن را در حق غير او نازل نكرده و به آن جز او را نستوده است.

از آن جایی که این سوره صفات گوناگون این بزرگوارو اهل بیت ایشان را بیانگر میشود در اینجا قابل گنجاندن نیست به همین دلیل فایل pdf پایان نامه ای که در مورد صفات اهل بیت (ع) در قرآن است ( که پایان نامه اینجانب است ) برای دانلود در زیر قرار داده شده است .

ولی به طور کلی این سوره بیانگر صفاتی مثل اخلاص ، ترس از قیامت ، خوف از خدا ، رسیدگی به نیازمندان ، وفای به عهدو پیمان را بیان میکند که در این پایان نامه به صورت کامل مورد بررسی قرار داده شده است.

 پایان نامه دانلود

فضیلت هفتم : محبوب پیامبر .

در فضیلت پنجم گفته شد که امیر المؤمنین عزیز و محبوب خداوند است و کسی که عزیز خدا باشد بدون هیچ شکی عزیز پیامبر خدا نیز هست چنانکه پیامبر خود نیز در خطبه غدیر این امر را بیان کردند در بخش پنجم خطبه میفرمایند:

مَعاشِرَالنّاسِ، هذا عَلِي، أَنْصَرُكُمْ لي وَأَحَقُّكُمْ بي وَأَقْرَبُكُمْ إِلَي وَأَعَزُّكُمْ عَلَي ؛ هان مردمان! اين علي ياورترين، سزاوارترين و نزديك ترين و عزيزترين شما نسبت به من است.

هر کس جامع کمالات باشد محبوب دلها نیز هست، پیامبر اکرم(ص) که خود محبوب عالمیان و خوبان و پاکان است، عاشق شیدای علی است، چرا که به تصریح آیه مباهله، علی جان پیامبر است «انفسنا» و جان هر کس شیرین و دوست داشتنی است.به همین جهت بارها پیامبر اکرم(ص) می فرمود: «من احبّ علیّاً فقد احبّنی…؛ هر کس علی را دوست بدارد به من محبّت ورزیده است.» و فرمود: «محبّک محبّی و مبغضک مبغضی؛  دوستدار تو دوست من است، و دشمن تو دشمن من.

شخصی از پیامبر اکرم(ص) پرسید: یا رسول اللّه انّک تحبّ علیّاً؟ قال: او ماعلمت انّ علیّاً منّی و انا منه؛  ای رسول خدا علی(ع) را دوست می داری؟ فرمود: مگر نمی دانی که علی از من و من از اویم. آیا کسی جان شیرین و پاره تنش را دوست نمی دارد؟ [1]همچنین در بخش دیگر خطبه غدیر پیامبر میفرمایند : عَلِي بْنَ أَبي طالِبٍ أَخي وَ وَصِيّي وَ خَليفَتي (عَلي أُمَّتي) وَالْإِمامُ مِنْ بَعْدي ؛ علي بن ابي طالب برادر، وصي و جانشين من در ميان امّت و امام پس از من بوده.پیامبر امام علی (ع) را به عنوان برادر خود معرفی میکنند.

به هنگام نزول آیه « اِنّما المُؤمنُونَ اِخوَةٌ  ؛ [2]پیامبر، جمعی از مهاجرین و انصار را بنابر منزلتی که داشتند، با یکدیگر برادر قرار داد. و در پایان، تنها حضرت علی (علیه السلام) را به برادری خود برگزید و دست او را به نشانه این افتخار، بلند نمود و دو بار فرمود:هذا اَخی فی الدُّنیا و الآخِرَةِ  ؛ این ( علی ) برادر من است در دنیا و آخرت  .

بدیهی است این برادری، که امیرالمؤمنین (علیه السلام) بارها در مواضع گوناگون، از آن به عنوان برتری خویش استدلال می کرد، تنها، هم پیمانی با پیامبر نموده، بلکه همان گونه که یکی از علمای بزرگ اهل سنت در کتاب « العمّدة » می گوید، این امتیاز بزرگ را پیامبر (صلی ا… علیه و آله و سلم) به علی (علیه السلام) اختصاص داد، زیرا فقط او را نظیر خود در اصل ( نسب -  عصمت ( آیه تطهیر )-  ولایت ( آیه ولایت )-  اداء تبلیغ ( سوره برائت) - مولای امت ( حدیث غدیر )- مماثلت نفس ( آیه مباهله ) و فتح باب مسجد و دیگر صفات و فضائل، غیر از نبوت، می دانست.[3]

[1] نشریه پاسدار اسلام ، سید جواد حسینی ، قم ،شماره 298 ، ص 16 . (http://www.hawzah.net قسمت مجلات )
[2] حجرات ، آیه 10.
[3] نامه سال امام علی ، جلوه حق ، گرد آوری شعبان تازه کام ، نهاد نمایندگی مقم رهبری دانشگاه علوم کشاورزی گرگان ، صفحه18.

فضیلت ششم : محبوب خدا .

پیامبر در بخش سوم خطبه غدیر میفرمایند: مَعاشِرَ النَّاسِ، إِنَّهُ جَنْبُ الله الَّذي ذَكَرَ في كِتابِهِ العَزيزِ، فَقالَ تعالي (مُخْبِراً عَمَّنْ يُخالِفُهُ): (أَنْ تَقُولَ نَفْسٌ يا حَسْرَتا عَلي ما فَرَّطْتُ في جَنْبِ الله)؛ هان مردمان! همانا او هم جوار و همسايه خداوند است كه در نبشته ي عزيز خود او را ياد كرده و دربارۀ ستيزندگان با او فرموده: تا آنكه مبادا كسي در روز رستخيز بگويد: افسوس كه دربارۀ همجوار و همسايه ي خدا كوتاهي كردم…

يكي از مهمترين عواملي كه باعث ميشود انسان عزيز و محبوب خدا شود تقوا است .

نيروى تقوا مايه كمال و بالندگى، شرط قبولى اعمال صالح و توشه راه ابدى ماست. هر چه اين نيرو قوى‏تر و ناب‏تر باشد كمال‏بخشى و توشه آورى‏اش، بيش‏تر است. تقوا به انسان فرقان، يعنى نيروى تشخيص حق از باطل مى‏دهد، انسان باتقوا از بن بست و انحراف در فتنه‏ها نجات مى‏يابد، كار او آسان مى‏شود، محبوب‏ خدا مى‏گردد، به قرب خدا نايل مى‏شود،  به پاداش بزرگ دست مى‏يابد، از رزق‏هاى غيبى بهره‏مند مى‏گردد،  خداوند همواره با اهل تقواست‏  و از گناهان آنان در مى‏گذرد، گرامى‏ترين انسان‏ها نزد خداوند، باتقواترين آن‏هاست‏ .[1]

امام علي علي (ع) نيز نمونه بارز و كامل تقوا مي باشد پس حتما محبوب خداوند است زيرا نشانه هايي وجود دارد كه نشان دهنده اين اشت كه خداوند به بنده خود محبت دارد و او را عزيز خود قرار داده است آن نشانه ها عبارتند از:

توفيق دوست داشتن خداوند، 2. توفيق طاعت يافتن، 3. مخفى كردن معايب انسان، 4. محبوب‏ ساختن امانتدارى، 5. الهام صدق و راستى، 6. خطور دادن علم و دانش، 7. مزيّن ساختن به حلم و آرامش، 8. مبغوض ساختن دنيا در قلب آدمى، 9. عطا كردن به قدر نياز، 10. نيك گردانيدن اخلاق او و اعطاى قلب سليم 2؛ كه ما همه اين نشانه ها را در وجود آن امام نازنين مشاهده ميكنيم .[2]

و نكته مهم آنكه : انسان از طريق عبادت و بندگى خدا محبوب‏ خدا مى‏شود و محبوب‏ خدا به مقام ولايت الهى بار خواهد يافت. قرآن كريم در آيه‏اى كه سجده واجب دارد، خطاب به پيامبرلله فرمود: كلّا لاتطعه واسجد واقترب  اى پيامبر! زنهار فرمانش مبر و سجده كن و خود را به خدا نزديك گردان.[3]

گرچه در اين آيه از سجده سخن رفته است، ولى منظور از سجده همان نماز و عبادت است، و عبادت معناى وسيعى دارد كه شامل امتثال همه دستورات الهى مى‏گردد و در واقع راه نيل به ولايت الهى، امتثال همه‏جانبه دستورات الهى است.[4]

[1] به سمت خدا ، فتح الله نجارزادگان‏ ، انتشارات نشر معارف ، چاپ اول ، قم :1391 ، صفحه266.
[2] پرسشها و پاسخهاى دانشجويى‏ ، گروهى از مولفان‏ ، دفتر نشر معارف‏ ، قم : بي جا ، جلد 11 ، صفحه 188.
[3] علق ،آيه 91.
[4] ولايت در قرآن‏ ، عبدالله‏ جوادى آملى ، ص84.

فضیلت پنجم : اطاعت و فرمانبرداری.

یکی دیگر از صفات امیر المؤمنین (ع) فرمانبرداری می باشد . این فرمانبرداری امام هم در سطح عالی یعنی در رابطه با خدا و هم در سطح پایین تر در رابطه با فرستادگان خدا مشاهده میشود.

در رابطه با خدا این فرمانبرداری را میتوان از تمام حالات امام مشاهه کرد سخنان ، افعال و….

پیامبر در خطبه غدیر میفرمایند: وَالْمُوالي عَلي طاعَتِهِ وَالنّاهي عَنْ مَعْصِيَتِهِ؛ او پشتيبان فرمانبرداری خداوند و بازدارنده از نافرمانی او باشد.

یعنی امام نه تنها خود فرمانبردار است بلکه حتی کسانی را که از خدا و فرستادگانش پیروی میکنند پشتیبانی میکند.(قلم اینجانب)

روح عبادت و بندگی چیزی جز این نیست که انسان خود را به مملوکیّت خدا در آورد و در تمام اعمال اختیاری ، از خواست و رضای مولای خویش تبعیت کند.[1]

 کسی که عبودیت و بندگی خدا را برگزیده است ، در تمام مراحل زندگی و حتی در جزئیات اعمال و رفتار نیز بر طبق رضای خدا و مطابق خواست او عمل میکند ، یعنی کلیه ی اعمالی را که انجام آن ها موجب رضای حق است به جا می آورد ( واجبات) و از انجام کلیه اعمالی که موجب خوشنودی اوست ، پرهیز میکند (محرمات) و بدین ترتیب ، ملاک فعل یا ترک آن ، خواست رضای خداست .[2]

علاوه بر اینکه امام فرمانبردار خداوند بودن فرمان فرستادگان خدا را نیز اطاعت میکردند که در رابطه با پیامبر این مسئله کاملا روشن و مشخص است ؛ پیامبر در جای دیگر خطبه غدیر بخش سوم می فرمایند: (أَوَّلُ النّاسِ صَلاةً وَ أَوَّلُ مَنْ عَبَدَالله مَعي. أَمَرْتُهُ عَنِ الله أَنْ يَنامَ في مَضْجَعي، فَفَعَلَ فادِياً لي بِنَفْسِهِ)؛ اولين نمازگزار و پرستشگر خدا به همراه من است. از سوی خداوند به او فرمان دادم تا [در شب هجرت] در بستر من بيارامد و او نيز فرمان برده، پذيرفت كه جان خود را فدای من كند.

پيامبر (ص) در ليلة المبيت‏، حضرت على (ع) را در بستر خود خوابانيد تا قريش را در محاصره خانه مشغول دارد و بتواند به آرامى شهر را ترك كند.

خداوند در سوره بقره می فرماید : وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْرِي نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ وَ اللَّهُ رَؤُفٌ بِالْعِبادِ ؛

بعضى از مردم (با ايمان و فداكار، همچون على ع در” ليلة المبيت‏” به هنگام خفتن در جايگاه پيغمبر ص)، جان خود را به خاطر خشنودى خدا مى‏فروشند، و خداوند نسبت به بندگان مهربان است. [3]

بر حسب روايات بسيارى چه از طريق عامه و چه از طريق خاصه آيه فوق در باره على بن أبي طالب عليه السّلام نازل شده، زيرا هنگاميكه كفار   قريش بخانه رسول اكرم (صلّى اللّه عليه و آله) هجوم آورده بودند و بسرپرستى ابو لهب قصد جان او را داشتند تنها على بن ابى طالب عليه السّلام بود كه حاضر شد در بستر پيامبر بزرگ اسلام بخوابد و او را از شر كفار قريش رهائى بخشد، اين بود كه در تاريكى شب رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله مكه معظمه را ترك گرفت و بسوى مدينه رهسپار شد و اين شب بنام «ليلة المبيت» مشهور شده است.

 «وَ اللَّهُ رَؤُفٌ بِالْعِبادِ» جمله بيان آنستكه از مظاهر رأفت و مهر پروردگار وجود چنين بندگان رشيد و فداكاريست كه جزء مفاخر دين بوده و براى جلوگيرى از هر گونه خطرى كه متوجه اسلام باشد از جان و دل فداكارى مى‏كنند . [4]

و یک نکته مهمی که میتوان از این آیه برداشت کرد این است که علاوه بر اینکه امام فرمانبردار بودن ؛ فداکار و شجاع نیز بودندکه از این عمل امام کاملا نمایان است .

[1] اخلاق اسلامی ، محمد علی سادات ،انتشارات سازمان مطالعه و تدوین علوم انسانی دانشگاهها ، چاپ اول ، قم : 1373 ، صفحه39.
[2] همان صفحه40.
[3] بقره ، آیه 207.
[4] انوار درخشان ، محمد حسین همدانی ، انتشارات لطفی ، تهران : 1404ق ، چاپ اول ، جلد 2 ، صفحه 168.

فضیلت چهارم : پیشوای روشنگر.

فضیلت چهارم امام که پیامبر در خطبه غدیر از آن سخن به میان می آورد پیشوای روشنگراست که این سخن را دوبار در خطبه بیان کرده است ؛

یکبار در بخش سوم آنجا که میفرمایند : وَ هُوَ الْإِمامُ الْمُبينُ ؛ او (علي) پيشوای روشنگر است . و بار دیگر در بخش هفتم که باز می فرمایند : أَلاوَإِنّي (أَنَا) النَّذيرُ و عَلِي الْبَشيرُ. هان! كه من بيم دهنده ام و علي راهنما.

در بخش اول بعد از اینکه امام را پیشوای روشنگر خطاب میکنند میفرمایند : الَّذي ذَكَرَهُ الله في سُورَةِ يس؛  كه خداوند او را در سورۀ ياسين ياد كرده  .

خداوند در سوره یس می فرماید :  

وَ كُلَّ شَيءٍ أَحْصَيْناهُ في إِمامٍ مُبينٍ ؛ و دانش هر چيز را در امام روشنگر برشمرده ايم .[1] (قلم اینجانب)

در مورد تفسیر امام مبین نظرهای گوناگونی وجود دارد در تفسیر جوامع آمده است : مقصود از «إِمامٍ مُبِينٍ» لوح محفوظ است. و برخى گويند كه مقصود صحيفه‏هاى اعمال است و چون اثر آن مندرس و كهنه نمى‏شود «مبين» ناميده شده است.[2]

و در روایات زیادی آمده است كه مراد از «امام مبين» على عليه السّلام و حضرت فاطمه عليها السّلام و يازده فرزند معصوم آن دو بزرگوار مى‏باشند كه علوم همه اشيا پيش آنان است .

امام محمد باقر (ع) از پدر بزرگوارش از جد عاليمقامش نقل مى‏كند: هنگاميكه آيه (وَ كُلَّ شَيْ‏ءٍ أَحْصَيْناهُ فِي إِمامٍ مُبِينٍ) بر پيامبر اسلام (ص) نازل شد ابو بكر و عمر برخواستند و گفتند: يا رسول الله! آيا منظور از (امام مبين) تورات است؟ فرمود: نه. گفتند: آيا انجيل مى‏باشد؟ فرمود: نه. گفتند: آيا قرآن است؟ فرمود: نه. در اين هنگام بود كه على بن أبي طالب (ع) وارد شد، و پيامبر خدا فرمود: (امام مبين) اين مرد است. اين است كه خداى تبارك و تعالى علم و اطلاع هر چيزى را در وجودش شماره كرده و قرار داده است .[3]

که به وسیله آن علم افراد را به راه حق هدایت میکند .

[1] یس ، آیه12.
[2] ترجمه تفسیر جوامع الجامع ، نوشته جمعی از مترجمان ، انتشارات پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی    ، مشهد : 1377،  جلد 5 ، صفحه 238.
[3] تفسیر آسان ، محمد جواد نجفی ، انتشارات اسلامیه ، تهران : 1398 ، چاپ اول ، جلد 16 ، صفحه 246 .

فضلیت سوم : خدا خواه بودن .

از نگاه قرآن كريم عبادت‏ و بندگى خداوند هدف اصلى آفرينش انسان است: «وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ». [1]

بنابراين انسانى كه مى‏خواهد در راستاى‏فلسفه وجودى خود حركت كند، بايد همه اوقات خود به عبادت خدا مشغول باشد. البته بندگى و عبادت لزوماً به معناى عبادت‏هاى مرسوم و شناخته‏شده فقهى نيست. انسان حتى مى‏تواند خوردن و خوابيدن و تفريحات خود را عبادت الهى بداند. مشروط به آنكه به انگيزه الهى و در راستاى وصول به مقام قرب انجام گيرند. در عين حال، انجام عبادت‏هاى ويژه، مثل نمازهاى مستحبى، خواندن اذكار و دعاهاى ويژه، روزه گرفتن مستحبى، تمركز و توجه بيشتر به آيات قرآنى و امثال آن، مى‏تواند يكى ازشايسته‏ترين كارها در اوقات فراغت باشد.

امام على (عليه‏السلام) در دعايى از خداى متعال چنين مى‏خواهد:

اللهم فَرِّغْنِى لِمَا خَلَقْتَنِى لَهُ؛

خداوندا! براى دستيابى به آنچه كه مرا برايش آفريده‏اى فراغتى به من عطا كن.[2]

انسان خدا خواه و خداجو، دچار مشکلات و گرفتاری های روحی نمی شود؛ چون با یاد خدا، همواره به منبع بی پایان عشق و رحمت و عطوفت متصل است. از سوی دیگر، با اعطا و بخشش در راه خدا و تقوا در زندگی، مشکلات براو آسان می شود. این آسانی دو جنبه دارد: یکی این که چنین انسانی از قدرت روحی بالایی برخوردار می شود و میزان استقامتش بالا می رود. پس مشکلات بزرگ در دیدگان او کوچک جلوه می کند. دیگر این که قانون الهی چنین است که برخی اعمال عبادی در همین دنیا پاداش داده می شوند و پاداش آن ها افزون برپاداش اخروی، این است که مشکلات زندگی را برمؤمنان مرتفع می سازد.[3]

یکی از نمونه های کامل انسان خدا خواه در طول تاریخ امیر المؤمنین می باشد ؛ که پیامبر نیز در خطبه غدیر به این صفت امام اشاره کرده است و میفرمایند : وَ عَلِي بْنُ أَبي طالِبٍ الَّذي أَقامَ الصَّلاةَ وَ آتَي الزَّكاةَ وَهُوَ راكِعٌ يُريدُالله عَزَّوَجَلَّ في كُلِّ حالٍ.

هر آينه علي بن ابي طالب نماز به پا داشته و در ركوع زكات پرداخته و پيوسته خداخواه است.

و نکته مهم آنکه خدا خواه بودن امام مقطعی نیست که گاهی باشد و گاهی نباشه بلکه استمرار داشته و همیشه در جریان است و در تمام افعال و حرکات امام مشاهده میشود و حتی لحظه ای خدا از ذهن و قلب او خارج نمیشود به عبارت دیگر میتوان با نگاه کردن به جمال این امام بزرگوار و حتی دیدن افعال و خواندن سخنان ایشان پی به حضور خدا برد و  نزدیکی این یگانه بی همتا را به خوبی حس کرد. ( قلم اینجانب)

 
[1] زاریات ، آیه 56.
[2] همیشه بهار ، احمد حسین شریفی ، انتشارات معارف ، قم : 1391 ، چاپ اول ، صفحه 88.
[3] مجله بشارت ، خرداد و تیر 1382، شماره 36 ، صفحه 6 .( گرفته شده از http://www.hawzah.net)

فضیلت دوم : در حال رکوع زکات ( انفاق ) می پردازند.

خداوند در قرآن کریم میفرمایند:

«اِنّما وَلیّکم الله و رسوله والّذین آمنوا الّذین یقیمون الصّلوة و یؤتون الزّکاة و هم راکعون»

«ولیّ شما تنها خدا و رسول او و کسانی که ایمان آورده‌اند؛ همان کسانی که نماز را بر پا می‌دارند و در حال رکوع نماز زکات می‌پردازند، می‎باشند.» [1]

یکی دیگر از صفات بارز امام علی (ع) پرداخت زکات می باشد که پیامبر نیز در خطبه غدیر به این صفت امام اشاره کرده است ، در بخش دوم خطبه پیامبر میفرمایند : وَ عَلِي بْنُ أَبي طالِبٍ الَّذي أَقامَ الصَّلاةَ وَ آتَي الزَّكاةَ؛ علي بن ابي طالب نماز به پا داشته و در ركوع زكات پرداخته و… .

در بخش اول سخن پیامبر به نماز امام اشاره میکند که درباره آن صحبت شد و در بخش دوم از زکات و بخشش امام صحبت به میان می آورد .

این آیه شأن نزول خاصی دارد که به امام علی (ع) بر میگردد داستان از این قرار است که امیر المؤمنین در حال نماز بودند سائلی به پیش امام میرود و از ایشان در خواست کمک میکند این بزرگوار درحال رکوع بودند که انگشتر خود را درآورده و به سائل اهدا میکنند . (قلم اینجانب )

پیامبر اکرم (صلی ا… علیه و آله و سلم) که نظاره گر این صحنه بود، گفت خداوندا! هم چنان که برای موسی، وزیر و یاوری برگزیدی، برای من وزیری و یاوری انتخاب کن، تا پشتیبانم باشد. که بی درنگ، این آیه بر پیامبر اکرم (صلی ا… علیه و آله و سلم) نازل گشت:

اِنّما وَلیِّکُم اللهُ و رَسُولُه و الّذینَ امَنوا الّذینَ یُقیمُونَ الصّلاةَ و یُؤتُونَ الزَّکاةَ و هُم راکِعُونَ.

فقط ولیّ و سرپرست شما، خدا و رسول و کسانی می باشند که ایمان به خدا آورده و در رکوع صدقه (انگشتری) می دهند.

مورّخان، این فضیلت را در 21 ذی حجه نوشته اند. [2]

همچنین دو نکته در اینجا مطرح میشود :

اول آنکه :

 منظور از زکات در این آیه انفاق است . در صدر اسلام” زكات” در معناى لغوى (انفاق مال) به كار مى‏رفته، نه در خصوص زكات واجب ؛ برخی گفته‏اند صدقه دادن انگشتر، زكات نيست. جواب اين حرف هم اينست كه اگر مى‏بينيد امروز وقتى زكات گفته مى‏شود ذهن منصرف به زكات واجب شده و صدقه به ذهن نمى‏آيد، نه از اين جهت است كه بر حسب لغت عرب صدقه زكات نباشد بلكه از اين جهت است كه در مدت هزار و چند سال گذشته از عمر اسلام، متشرعه و مسلمين زكات را در واجب بكار برده‏اند، و گرنه در صدر اسلام زكات به همان معناى لغوى خود بوده. و معناى لغوى زكات اعم است از معناى مصطلح آن، و صدقه را هم شامل مى‏شود. در حقيقت زكات در لغت مخصوصا اگر در مقابل نماز قرار گيرد، به معناى انفاق مال در راه خدا و مرادف آنست . [3]

دوم آنکه:

در فضلیت اول بیان شد امام علی (ع) چنان سرگرم رازو نیاز ببا معبود خویش بودند که وقتی تیر از پای مبارک ایشان بیرون کشیده شد چیزی حس نکردند پس چگونه ممکن است به سائلی که تقاضای کمک کرد توجه کنند و انگشتر خود را به او بدهند ؟ ( نوشته اینجانب )

خلاصه جواب این است که :

اولاً: نماز و عبادت علی علیه السلام و هم انفاق و تصدّق او برای خدا بود. چه مانعی دارد که علی علیه السلام غرق نماز باشد و صدای سائل به گوشش برسد و برای رضای خدا، در وسط نماز انفاق کند. علاوه بر آن، خداوند مقدّر کرده بود که چنین اتفاقی رخ دهد، تا آیه ولایت نازل شود و جانشینی حضرت علی علیه السلام به خلافت، به گوش همه مردم برسد.

ثانیا: حالات عرفانی معصومین علیهم السلام با هم فرق می کند. آن ها در نماز همیشه یک سان نبوده اند. گاهی معصومین علیهم السلام چنان غرق در عبادت بودند که اصلاً توجهی به این عالم نداشتند، همانند برخی حالات امیرمؤمنان علیه السلام و امام سجاد علیه السلام و گاهی هم با حفظ حضور قلب، به عالم ماده نیز توجه داشته اند. روزی پیامبر صلی الله علیه و آله نماز جماعت را زودتر از سایر روزها به پایان رساند. برخی علت این کار را جویا شدند. آن حضرت فرمود: آیا گریه کودک را نشنیدید؟ من نماز را زودتر از روزهای دیگر به پایان رساندم تا (مادر) بچه اش را ساکت کند.[4]

[1] مائده، آیه 55 .
[2] ویژه نامه سال امام علی ، جلوه حق ، گرد آوری شعبان تازه کام ، نهاد نمایندگی مقم رهبری دانشگاه علوم کشاورزی گرگان ، صفحه17.
[3] ترجمه تفسیر المیزان ، محمد حسین طباطبایی ، انتشارات اسلامی ، قم :1360 ، جلد 6 ، صفحه 11.
[4] مجله فرهنگ کوثر ، نوشته محمد جواد طبسی ، شماره 48 ، سال 1379 ، صفحه49.